استرس یک پاسخ روانی و فیزیولوژیکی به شرایطی است که فرد با آن مواجه می شود. روانشناسان بر اساس مطالعات و فرضیه های مختلف دلایل متعددی را برای استرس مطرح کرده اند. به گفته روانشناسان، موارد زیر برخی از شایع ترین علل استرس هستند:
1. رویدادها و شرایط: استرس می تواند ناشی از موقعیت هایی مانند فشار شغلی بیش از حد، مشکلات مالی، مرگ یا جدایی عزیزان، طلاق و نگرانی های خانوادگی باشد.
2. عوامل محیطی: استرس ممکن است تحت تأثیر محیط اطراف باشد. شرایط کاری نامناسب، آلودگی هوا، صداهای بلند و محیط شلوغ همگی نمونه هایی از اجزای استرس زا هستند.
3. ویژگی های شخصی: حساسیت فرد به استرس نیز ممکن است با ویژگی های شخصیتی او مشخص شود. افرادی که در کمیته ها کار می کنند و از اعمال کنترل لذت می برند، ممکن است کمتر احساس استرس کنند.
4. عوامل روانی: استرس همچنین می تواند توسط افکار و احساسات فرد ایجاد شود. اضطراب، نگرانی، آزار و اذیت و افکار ناخوشایند همگی می توانند به سطوح بالاتر استرس کمک کنند.
5. ناتوانی در کنترل استرس: شیوه های مدیریت استرس می تواند به افراد کمک کند تا با استرس با موفقیت بیشتری مقابله کنند. افرادی که راهبردهای مدیریت استرس کافی را نمی آموزند ممکن است متوجه شوند که استرس زودتر بر آنها اثر می گذارد.
به طور کلی، استرس نتیجه اثر متقابل متغیرهای متعدد است و می تواند توسط عوامل مختلف روانی، محیطی و فردی ایجاد شود. علاوه بر این، پاسخ هر فرد به استرس منحصر به فرد است و می تواند تحت تأثیر عوامل شخصی و محیطی قرار گیرد.
استرس یک اصطلاح روانشناختی است که سناریویی را توصیف می‌کند که در آن فرد باید سعی کند خود را با خواسته‌ها و تنش‌هایی که بر ذهن و بدنش وارد می‌شود، تطبیق دهد.
یکی از مشهورترین نظریه پردازان استرس، لازاروس، استرس را پاسخی روانی و فیزیولوژیکی برای ارزیابی خطرات یا تمرکز بر چیز‌هایی که برای یک فرد حیاتی و مهم هستند، تعریف می‌کند.
یکی از مشهورترین نظریه پردازان استرس، لازاروس، استرس را پاسخی روانی و فیزیولوژیکی برای ارزیابی خطرات یا تمرکز بر چیز‌هایی که برای یک فرد حیاتی و مهم هستند، تعریف می‌کند.
استرس کاری، استرس تحصیلی، استرس رابطه ای و استرس مالی
تعریف استرس از نظر روانشناسان
استرس واژه ای روانشناختی است که به موقعیتی اطلاق می شود که در آن فرد سعی می کند خود را با خواسته ها و استرس های تحمیل شده بر ذهن و بدن خود سازگار کند. تعامل بین فرد و محیط او باعث ایجاد استرس می شود که همزمان با تغییرات، افزایش نیازها و فشار وارده ایجاد می شود.
روانشناسان استرس را به دو روش مختلف ارائه می کنند:
1. استرس مثبت (Eustress) به حالتی اطلاق می شود که در آن فرد محرک سازنده ای دریافت می کند که ظرفیت او را برای تکمیل فعالیت ها و عملکردها افزایش می دهد. رقابت هیجان انگیز، احساسات لذت بخش مانند ازدواج، پیشرفت حرفه ای و آموزش بهتر همگی از موارد استرس مثبت هستند. استرس مثبت ممکن است انگیزه و انرژی را تقویت کند و افراد را برای رویارویی با مشکلات آماده کند.
2. استرس منفی (Distress) وضعیتی است که در آن فرد تحت فشارها، تنش ها و تهدیدهای متعددی قرار می گیرد و در عین حال قادر به مقابله با آنها نیست. به طور معمول، این شکل از استرس باعث می شود که فرد احساس ناراحتی، نگرانی و ناتوانی کند. استرس منفی می تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله مشکلات مالی، اختلافات بین فردی، فشار محل کار، بیماری ها و شرایط بد باشد.
نحوه درک احساسات و همچنین تأثیر آنها بر عملکرد و لذت فرد، استرس خوب را از منفی متمایز می کند. استرس منفی ممکن است به سلامت جسمی و روانی آسیب برساند، عملکرد را مختل کند و کیفیت زندگی را کاهش دهد، اما استرس خوب می تواند انرژی و انگیزه را افزایش دهد.
استرس ها و فشارها در روانشناسی می توانند خوب یا منفی باشند. به این موقعیت های استرس زا گفته می شود. اگر چه استرس بر همه افراد و هر موقعیتی تأثیر متفاوتی می گذارد، مدیریت آن ممکن است به بهبود کیفیت زندگی کمک کند.
تعریف استرس از نظر لازاروس
لازاروس، یکی از مشهورترین نظریه پردازان استرس، استرس را پاسخی روانی و فیزیولوژیکی برای ارزیابی خطرات یا تمرکز بر آنچه برای یک فرد حیاتی و مهم است، توصیف می کند. به گفته وی، استرس محصول تعامل فرد با محیط اطرافش است و ارتباط تنگاتنگی با نحوه دید هر فرد از محیط و شرایط دارد.
به عبارت دیگر، لازاروس معتقد است که درک فرد از اهمیت و ارزش یک تجربه چیزی است که در نهایت باعث استرس می شود. به گفته وی، استرس از طریق نحوه دیدن و تحلیل یک موقعیت و همچنین تصویر ذهنی که از آن می سازد، ایجاد می شود. استرس به عنوان یک واکنش جسمی و روانی به ارزیابی فرد از یک رویداد خاص در این فرآیند نقش دارد.
بر اساس دیدگاه لازاروس، استرس ناشی از درک فرد از یک موقعیت و ارزیابی اهمیت، تهدید و قابل کنترل بودن آن است.
انواع استرس مثبت و منفی
در روانشناسی دو شکل اساسی استرس وجود دارد: استرس مثبت (Eustress) و استرس منفی (Distress). بسیاری از اشکال استرس مثبت و منفی در اینجا توضیح داده شده است.
انواع مختلف eustress یا استرس مفید:
1. رقابتی: زمانی که شخصی وارد یک مسابقه می شود و احساس می کند رانده و خوشحال می شود. این شکل از استرس ممکن است انگیزه و انرژی فرد را تقویت کند و به او اجازه دهد تا به طور مؤثرتری کار کند و به اهداف خود دست یابد.
2. افکار نوآورانه که سازنده هستند. هنگامی که یک فرد با چالش های منحصر به فرد و نوآورانه مواجه می شود و برای حل آنها تلاش می کند، تنش ایجاد می شود. این شکل از استرس می تواند به شما در رشد مهارت ها و خودتان کمک کند.
3. عملکردی: استرس عملکردی مثبت زمانی ایجاد می شود که فرد با یک کار یا فعالیت چالش برانگیز مواجه می شود و با انگیزه و تمرکز بیشتری ظاهر می شود. این نوع استرس می تواند عملکرد را افزایش دهد و در عین حال تمرکز و توجه را افزایش دهد.
انواع استرس نامطلوب یا منفی (پریشانی).
1. بدنی: زمانی که فرد علائم ناخوشایند بدنی مانند درد، خستگی شدید، بی خوابی یا مشکلات غذایی را احساس می کند، تحت فشار جسمی منفی تلقی می شود.
2. روانی: ناراحتی، نگرانی، تنش و اضطراب همگی اشکال استرس روانی منفی هستند. این شکل از استرس ممکن است ناشی از مسائل خانوادگی، روابط ناسالم، فشار کاری یا پول باشد.
3. اجتماعی: زمانی که فردی با نگرانی های اجتماعی مانند اختلافات خانوادگی، مشکلات دوستی یا فشارهای اجتماعی دست و پنجه نرم می کند، تحت استرس اجتماعی منفی قرار می گیرد.
4. اقتصادی: وقتی فردی با مشکلات مالی، بدهی، فشار مالی یا عدم ثبات مالی مواجه می شود، دچار استرس منفی اقتصادی می شود.
تأثیر استرس بر عملکرد و رضایت فرد، عامل اساسی تشخیص استرس خوب از منفی است. استرس منفی ممکن است به سلامت روحی و جسمی آسیب برساند، عملکرد را کاهش دهد و کیفیت زندگی را مختل کند، اما استرس مثبت می تواند انگیزه و انرژی را افزایش دهد و به بهبود عملکرد کمک کند. افزایش استرس مثبت و کاهش استرس منفی می تواند کیفیت زندگی و رشد فردی را افزایش دهد.
انواع و علل استرس و روش های مقابله با آن
به طور کلی، شرایطی که فرد را تحت تنش و فشار بر ذهن و بدن قرار می‌دهد، استرس‌زا نامیده می‌شود. در ادامه به چندین نوع استرس و ارائه راهکار‌هایی برای مقابله با آن می‌پردازیم:
انواع و علل استرس
- خواسته‌های محل کار و تنش‌های مرتبط با شغل و محیط کاری همان چیزی است که منجر به استرس کاری می‌شود. این می‌تواند ناشی از حجم کاری سخت، تقاضا‌های رقابتی، کمک ناکافی، یا مسائل مربوط به روابط کاری باشد.
- استرس تحصیلی ناشی از خواسته‌ها و استاندارد‌های مرتبط با آموزش و پرورش است. این نوع استرس را می‌توان با مطالعه زیاد، امتحانات، فشار ناشی از مسابقات و توقعات زیاد ایجاد کرد.
- استرس رابطه‌ای می‌تواند ناشی از مسائل مربوط به دوستی، روابط خانوادگی، تعاملات عاطفی یا اختلافات اجتماعی باشد.
- استرس مالی ناشی از مسائل مربوط به پول و امور مالی غیرقابل پیش‌بینی است. به عنوان مثال، بدهی یا عدم مدیریت مؤثر پول و ایجاد ثبات مالی.
چگونه استرس را کاهش دهیم:
- مدیریت زمان: مدیریت زمان مؤثر و آمادگی خوب ممکن است به شما کمک کند کمتر استرس داشته باشید. تعیین اولویت‌ها، تقسیم مشاغل به اجزای کوچکتر، استفاده از استراتژی‌های مدیریت زمان و تکمیل وظایف به ترتیب اهمیت می‌تواند مفید باشد.
- سلامت جسمانی: استرس را می‌توان با ورزش منظم، رژیم غذایی مناسب، خواب کافی و استراحت کنترل کرد. ورزش‌هایی که شامل تنفس می‌شوند، مانند یوگا یا پیاده‌روی، ممکن است به شما کمک کند تا آرام شوید و تمرکز کنید.
- تمرین‌های یادگیری برای مدیریت استرس، مانند تمرین‌های تنفس عمیق، مدیتیشن و آگاهی از زندگی، می‌تواند به کاهش تنش و ارتقای آرامش ذهنی کمک کند.
- حمایت اجتماعی اغلب برای توصیف موقعیتی استفاده می‌شود که در آن فرد فشارها و تنش‌هایی را در سطوح فیزیکی و روانی تجربه می‌کند. حمایت اجتماعی می‌تواند از طرف خانواده، دوستان یا حتی متخصصانی مانند روانشناسان یا معلمان باشد.
کلام پایانی
روانشناسان ادعا می کنند که دلایل مختلفی پشت استرس افراد وجود دارد. در زیر فهرستی از برخی از دلایل اصلی استرس آورده شده است:
فشارهای روزانه: کار، مطالعه، ارتباطات بین فردی و تعهدات روزانه همه ممکن است منبع استرس باشند. ضرب الاجل برای اتمام پروژه ها، رفتن به جلسات مهم، شرکت در مهمانی ها و غیره نیز می تواند استرس زا باشد.
رویدادهای وحشتناک و قابل توجه: افرادی که حوادث وحشتناک و مهمی را تحمل می کنند، مانند از دست دادن شغل، طلاق، ابتلا به یک بیماری بزرگ یا از دست دادن یکی از عزیزان، ممکن است از استرس شدید رنج ببرند. به طور معمول، زندگی یک فرد باید با این اتفاقات و تغییرات تنظیم شود.
عدم کنترل: احساس اینکه شما هیچ قدرتی بر افراد، چیزها یا شرایط ندارید نیز می تواند منجر به استرس شود. وقتی فردی احساس درماندگی می کند یا به طور غیرقابل کنترلی تحت تأثیر مشکلات قرار گرفته است، استرس وارد می شود.
خواسته های روانی و اجتماعی برآورده نشده، مانند میل به پذیرش و احترام از سوی دیگران، تعادل بین کار و زندگی، و احساس نارضایتی عمومی از زندگی، می تواند منجر به استرس شود.
رویدادهایی که نشان‌دهنده تغییر در زندگی هستند: ازدواج، جابه‌جایی، تغییر شغل یا محیط اطراف، تغییر شدید سبک زندگی و تغییر ارتباطات اجتماعی می‌توانند بر روی فرد تأثیر بگذارند و استرس را افزایش دهند.
درک کنید که هر فردی به روشی منحصر به فرد به استرس پاسخ می دهد. علاوه بر این، مجموعه ای از حوادث با هم ممکن است منجر به استرس شدیدتر شود.
بدون دیدگاه